Podział złóż kopalin użytecznych

# Kopalina - surowiec mineralny wydobywany ze skorupy ziemskiej.
# Kopalina użyteczna - surowiec mineralny wartościowy dla człowieka.
# Kopalina główna - kopalina, dla której wydobywania wybudowano zakład górniczy.
# Kopalina towarzysząca - mniej cenne złoża innej kopaliny użytecznej występujące w otoczeniu kopaliny głównej. (W danej chwili jest nie potrzebna)
# Złoże o znaczeniu gospodarczym - to takie naturalne nagromadzone w skorupie ziemskiej kopaliny użyteczne, której eksploatacja przynosi korzyści gospodarcze.

Kopalina użyteczna musi spełniać następujące warunki:

• na kopalinę użyteczną występują złoża w stanie naturalnym lub po przerobieniu na surowiec mineralny istnieje zapotrzebowanie, czyli ma rynek zbytu
• cena zbytu  gwarantuje pokrycie wszystkich kosztów związanych z wydobyciem, przeróbką i transportem kopaliny do odbiorcy, pewnią zysk dla przedsiębiorstwa wydobywającego kopalinę. 
• ilość kopaliny użytecznej w złożu, czyli zasoby, powinny być takie, aby gwarantowały pełne wykorzystanie zakładu górniczego i towarzyszących mu obiektów w czasie eksploatacji. Przy podjęciu decyzji o przystąpieniu do eksploatacji musimy uwzględnić podaż i popyt na daną kopalinę użyteczną w ujęciu wieloletnim. 

Podział złóż kopalin użytecznych:
Wyróżnia się następujące klasyfikacje złóż:

• według prawa geologicznego i górniczego
• według użyteczności
• ze względu na genezę
• ze względu na kształt

I. Według prawa geologicznego i górniczego:
Do kopalin podstawowych zalicza się:

• gaz ziemny, ropę naftową, węgiel brunatny, węgiel kamienny
• kruszce metali szlachetnych, rudy metali i pierwiastków promieniotwórczych 
• aparyt, baryt, fluoryt, gips i piryt
• azbest, dolomit, gliny itp
• wszystkie kopaliny występujące w granicach RP

Do kopalin pospolitych zalicza się wszystkie kopaliny, które nie są wymienione wyżej.

II. Według użyteczności:
Ze względu na użyteczność: wyróżnia się pięć zasadniczych grup złóż kopalin użytecznych jak złoża:

• sur. energetycznych (węgla, ropa naftowa itp)
• sur. metalicznych (rudy żelaza, miedzi)
• sur. chemicznych (sole, fosforyny)
• sur. skalnych (gleby, piaski, żwiry itp)

 III. Ze względu na genezę - w geologii najważniejszy jest podział złóż według sposobu ich powstawania, czyli genezy (magmowe, osadowe, przeobrażone)
VI. Ze względu na kształt. 

Budowa geologiczna ziemi

# Kształt i wielkość ziemi

• ziemia ma kształt spłaszczony na brzegach
• ma kształt kuli (równik 6378,45 km), (promień biegunowy 6356,863 km)
• powierzchnia 510 mln km2
• średnia gęstość ziemi 5,52 t/m3

# Strefy ziemi

• barysfera (jądro ziemi)
• mezosfera (strefa pośrednia - płaszcz)
• litosfera (skorupa ziemska)

Barysfera - jądro zewnętrzne i wewnętrzne, ma promień około 3470 km, składa się z niklu i żelaza, gęstość wynosi 8 t/m3

Mezosfera - grubość 2800 km, składa się w dolnej strefie z niklu, żelaza i krzemu, a w górnej żelazo, krzem, chrom i magnez. Gęstość 3 t/m3

Litosfera - w dolnej części przeważa krzem, chrom i żelazo. Gęstość 3 t/m3. Około 99% skorupy ziemskiej złożone jest z tlenu, glinu, żelaza, wapnia, krzemu, sód, potas, magnez i tytan.

Do stref ziemi zaliczamy również: hydrosfera, atmosfera, biosfera

Stopień geotermiczny: liczba metrów, w jaką trzeba przesuwać się w głąb aby temperatura podwyższyła się o 1 stopień C.

Ruchy skorupy ziemskiej:

• trzęsienia ziemi - wszystkie drgania skorupy ziemskiej są mierzone sejsmografem
• ruchy tektoniczne

Wulkany - kanał, przez który wypływa magma (krater), produktem ciekłym jest lawa wulkaniczna, która spływa po zboczach wulkanu. Produktem gazowym są popioły wulkaniczne. Objawem działalności wulkanicznej są też gejzery.

Uproszczona tabela stratograficzna:

• Kenozoik - czwartorzęd, trzeciorzęd
• Mezozoik - Kreda, Jura Trias
• Paleozoik - Perm, Karbon, Dewon, Sylur, Ordowik, Kambr
• Prekambr