Układ zraszania i chłodzenia kombajnu ścianowego

Woda do kombajnu doprowadzana jest z rurociągu przeciwpożarowego wężem przekroju 32 mm zbrojonym. W połowie ściany wyżej wymieniony wąż jest wprowadzany do układaka, zasilane są następujące elementy kombajnu:
Układ zraszania - jest kierowany na oby dwa organy urabiające poprzez noże oraz dysze zraszające. Ponadto układ chłodzenia chłodzi takie elementy kombajnu jak: silniki elektryczne, skrzynie aparaturową, przekładnie oraz ciągnik (układ posuwu).

Mineralogia

1. Minerałami nazywa się pierwiastki lub związki chemiczne powstałe w skorupie ziemskiej w wyniku procesów geologicznych. Najczęściej mają budowę krystaliczną.
2. Zależnie od ich wielkości wyróżnia się minerały o budowie: drobno ziarnistej, gruboziarnistej i okryto-krystalicznej.
3. Zależnie od ułożenia kryształów można wyróżnić skupienia: ziarniste, blaszkowate, włókniste, kuliste, formy naciekowe (stalaktyty, stalagmity), grochowe
4. Powstawanie minerałów: Minerały powstają jako produkt krystalizacji wytrącenia się: w czasie procesu ochładzania się i krzepnięcia magmy, z gazów wulkanicznych, z roztworów wodnych
5. Systematyka i opis minerałów:

a) Pierwiastki:

• miedź rodzima (dobre przewodnictwo cieplne i prądowe)
• platyna (wysoka odporność cieplna i chemiczna)
• srebro (rzadko wyst. w przyrodzie)
• złoto
• grafit (dobry przewodnik cieplny i elektryczny, odporność chemiczna)
• diament (wysokie załamanie światła, twardy)
• bart 

b) Kruszce: czyli siarczki i pokrewne

• piryt: błyszczący, produkcja kwasu siarkowego
• sfaklyt: blenda cunkowa, domieszki żelaza i srebra
• galana: domieszki minerałów srebro, miedź itp
• chalkoryn: zawiera 79,8% miedzi, domieszki srebra
• chalkopiryt: domieszki srebra, złota itp, 34,8% Cu

c) Halogenki czyli chlorki i pokrewne

• halit - sól kuchenna, przezroczysta, bezbarwna, łatwo rozp. w wodzie
• karnalit - smak gorzkawo-słono-palony, produkcja nawozu potasowych
• fluoryt  - w metalurgii jako topnik, wyroby szkła optycznych

d) Tlenki i wodorotlenki

• magnetyt - posiada właściwości magnetyczne
• hematyt
• getyt
• limonit

e) Sole kwasów tłuszczowych

• kalcyt CaCO₃
• aragonit CaCO₃
• malachit Cu₂CO₃(OH)₂ + domieszki
• gips (CaSO₄·2H₂O)
• dolomit CaMg[CO₃]₂

f) Związki organiczne
Zalicza się tu słabo do tej pory poznane rodzime związki organiczne biorące udział w budowie skorupy ziemskiej. Stanowią one składniki gleby. Spotykane są również w złożach węgla kamiennego, brunatnego, torfu itp. 

Zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

1. Pyłem węglowym nazywamy wszystkie ziarna z węgla przechodzące przez sito o wymiarach 1x1 mm.
2. Aby doszło do wybuchu pyłu węglowego muszą być spełnione warunki: 

• zbicie się w powietrze pyłu węglowego w ilości 50 g/m3 do 1000 g/m3 (przy 10 g/m3 nie widać z 1 m światła lampy)
• dostępność tlenu
• iskra

3. Czynniki które mogą podnieść pył w powietrze:

• wybuch metanu
• tompnięcia
• roboty strzałowe (brak opylenia lub zroszenia wodą)

Maszyny do urabiania i ładowania urobku.

# Kombajny górnicze - są to maszyny zespołowe wykonujące dwie lub więcej czynności np. urabianie, ładowanie i pracują w przodkach górniczych, chodnikowych i ścianowych.W zależności od ilości wykonywanych funkcji kombajny dzielimy na:
-urabiająco-ładujące
-urabiająco-ładująco-odstawiające
-urabiająco-ładująco-budujące
-urabiająco-ładująco-budujące i odstawiające

# Kombajn AM50 - składa się z następujących podzespołów:

• organ urabiający
• głowica urabiająca
• obrotnica
• ładowarka łapowa
• podwozie gąsienicowe
• agregat hydrauliczny
• podawarka
• przenośnik mostowy

# Organ urabiający służy do urabiania węgla i słabych skał np łupki ilaste, można nim częściowo ładować urobek na ładowarkę
# Głowica urabiająca jest to przekładania, która powoduje ruch organów
# Obrotnica służy do koordynowania ruchów w lewo, prawo, na dół i na górę głowicą urabiającą wraz z organem
# Ładowarka łapowa - służy do załadunku urobionego urobku na ładowarkę, którą jest przenośnik zgrzebłowy i transportuje urobek na przenośnik mostowy.
# Podwozie gąsienicowe - służy do ruchów kombajnu do przodu, do tyłu, manewrowanie ruchów.
# Przenośnik mostowy jest umocowany na sztywno z podawarką i porusza się po szynach jezdnych kolejki podwieszanej. Urobek z przenośnika mostowego transportowany jest na podstawę oddziałową.

# Kombajny ścianowe:
Ze względu na rodzaj napędu dzielimy na:

• hydrauliczne
• elektryczne

Ze względu na zakres urabiania:

• niskie (do 1,5m)
• średnie (do 3m)
• wysokie (>3m)

Ze względu na system realizacji posuwu:

• Poltrak
• Dynatrak
• Kutotrak
• Megatrak
• Eicotrak

Ze względu na konstrukcję:

• o konstrukcji samonośnej kadłuba
• o elementach montowanych na saniach

Ze względu na zbiór:

• płytkozabierowe do 650 mm
• średniozabierowe do 800 mm
• głebokozabierowe > 800 mm

Kombajn ścianowy o konstrukcji samonośnej składa się z następujących elementów:

• w kadłubie głównym lewym obudowy jest zespół transformatorowy przenośników
• silnik elektryczny
• zespół napędowy
• przekładnia napędu posuwu

W kadłubie głównym prawym jest blok aparatury elektrycznej, zespół napędowy i silnik elektryczny oraz przekładnia napędu posuwu. Do kadłuba lewego i prawego zamocowane jest ramię głowicy w raz z organami urabiającymi oraz dodatkowo może być ładowarka.  

Ułożenie warstw w skorupie ziemskiej - kontynuacja

• Płaszczyzna łupliwości: Wytrzymałość skał nie jest równomierna we wszystkich kierunkach. Zmniejszenie wytrzymałości czyli dzielenie i odspojenie jest zróżnicowane. Taką skłonność nazywamy łupliwością skał. 

Rodzaje łupliwości:

1. Łupliwość zgodna z kierunkiem uwarstwienia (uławicenie) - poszczególne warstwy skały oddzielone są od siebie równoległymi płaszczyznami 
2. Kliważ - skała dzieli się na cienkie płyty ułożone skośnie względem płaszczyzny uwarstwienia powstał pod naciskiem mas skalnych w czasie ruchów tektonicznych 
3. Cios - regularne spękania najczęściej niewidome o płaszczyznach prostopadłych do uławicenia, wyst. w skałach sztywnych
4. Łupliwość wisząca - trudniejsze, a wydajność mniejsza (nie korzystne)
5. Łupliwość leżąca - urabianie jest łatwiejsze, a wydajność większa (korzystne)

Źródło obrazku: http://www.czek.eu

Bhp przy obsłudze przenośników zgrzebłowych i taśmowych

Zatrzymanie przenośnika powinno być możliwe z każdego miejsca trasy gdzie mogą przebywać ludzie podczas ruchu przenośnika.

Obowiązujące rygory przy wykonywaniu transportu przenośnikami zgrzebłowymi, ścianowymi i podścianowymi:

1. Obowiązkowo nadzór osoby dozoru
2. Nie wolno wykonywać innych prac jak roboty związane z transportem
3. Załadunek i rozładunek tylko przy wyłączonym przenośniku
4. Zabrania się przepuszczania materiałów pod kombajnem
5. Przy transporcie mogą przebywać tylko osoby związane z transportem. 
6. W przypadku zmiennych nachyleń przenośnika transportowane materiały powinny być mocowane do jego łańcucha roboczego. 
7. Rozładunek materiałów może odbywać się przy zatrzymanym przenośniku. 

Obowiązujące odstępy ruchowe na przenośnikach taśmowych:

• 0,25m od ociosu
• 0,6 m od stropu
• 0,7 wokół napędu

# Przechodzenie przez przenośnik dozwolone jest tylko w miejscach do tego przeznaczonych i odpowiednio zabezpieczonych.
# Ręczne usuwanie zanieczyszczeń z przenośnika jest nie dozwolone podczas pracy przenośnika. 

Zaburzenia w zaleganiu pokładów

Pofałdowania pokładu:

Uskok - zaburzenie w pierwotnym ułożeniu warstw polegających na przerwaniu ich ciągłości i przesunięciu względem siebie wzdłuż szczeliny uskokowej.

Skały w sąsiedztwie uskoku są częstokroć osłabione i roboty tam prowadzone wymagają specjalnej uwagi i mocniejszej obudowy. (mocniejsza obudowa ma polegać na tym, że stosujemy inny profil obudowy).

a) normalny skośny, b) pionowy, c) odwrócony

Rów oraz zrąb:

Przerosty są to warstwy lub wkładki skały płonnej w pokładzie. Gdy grubość przerostów wzrasta, wówczas pokład rozszczepia się na dwa lub więcej cieńszych pokładów.
Wymycie lub zmycie pokładu jest to całkowite lub częściowe zniszczenie pokładu wskutek erozyjnego działania wody w czasie, gdy był on przykryty cienką warstwą materiału luźnego.


Materiały z tego postu: http://www.czek.eu

Zabezpieczenia ruchowe i przeciwpożarowe przenośników taśmowych

1. Czujnik spiętrzenia - zabudowany jest przed wysięgnikiem w miejscu przesypu urobku i zabezpiecza nas przed możliwością zasypania całego napędu. 
2. Czujnik ruchu taśmy - przymocowany jest do konstrukcji napędu za pomocą specjalnych widełek. Czujnik ten podobny jest do kręcącej się rolki w której znajduje się elektromagnes i jeżeli rolka kręci się cały czas na taśmie to podtrzymuje prąd sterowania. 
3. Czujnik temperatur - wyłącza taśmę jeżeli dojdzie do wzrostu temperatury w okolicach bębnów, stacji napinających oraz roli wysięgnikowej.
4. Wyłącznik awaryjny- ma na celu zatrzymanie taśmociągu z każdego miejsca trasy i zgodnie z obowiązującymi przepisami muszą być zabudowane na wysokości napędu stacji zwrotnej oraz 50 do 70 m na trasie. Są to wyłączniki dwustronnego działania. Połączone są za pomocą linki stalowej i przez pociągnięcie w dowolną stronę, muszą spowodować zatrzymanie przenośnika. 
5. Urządzenie SAGA - służy do awaryjnego gaszenia napędu gdyby powstało zagrożenie pożarowe.  

# Rurociąg przeciwpożarowy - musi być zainstalowany na całej długości prowadzonej odstawy taśmowej, w odległości 15-20 m od napędu od strony dopływu powietrza. Musi być zabudowany hydrant przeciwpożarowy oraz obok hydrantu szafka hydrantowa. W szafce hydrantowej musi znajdować się wąż przeciwpożarowy, prądownica oraz klucz do odkręcania zaworu.

# Zawory hydrantowe oraz szafki rozmieszczone są co 50 m na trasie. W miejscu przesypu węgla musi być zainstalowany system zraszania, który likwiduje zapylenie. Ponadto do zabezpieczenia przeciwpożarowego służą gaśnice pianowe, proszkowe lub śniegowe.
W chodnikach taśmowych  powinny być rozmieszczone po dwie gaśnice pianowe co 200m. Na sypach i przesypach jedna gaśnica proszkowa 6 kg i dwie gaśnice pianowe.
Wysyp główny - 4 gaśnice pianowe i dwie gaśnice proszkowe 6 kg.
Rurociąg p. poz. jest oznakowany kolorem czerwonym.

Przenośniki taśmowe i zgrzebłowe

# Rodzaje stosowanych przenośników w górnictwie:

1. Przenośniki płytowe. Zastosowanie: podajniki do i z urządzeń szybowych.
2. Przenośniki taśmowe. Odstawy zbiorczej, oddziałowej, robót pomocniczych. 
3. Przenośniki zgrzebłowe: Ścianowe, podścianowe, robót pomocnicznych
4. Przenośniki wibracyjne. Stosowane w zakładach przeróbczych

# Przenośniki taśmowe - klasyfikacje

1. Funkcji spełnianej przez taśmę na przenośniki: o górnej taśmie nośnej, o dolnej taśmie nośnej
2. Kształtu taśmy nośnej na przenośniki: o taśmie płaskiej, o taśmie nieckowej

# Przenośnik taśmowy składa się z trasy, napędu, wysięgnika, stacji zwrotnej. Trasa może być o konstrukcji rurkowej albo cechowniki do których przymocowane są sporniki do krążków górnych i dolnych.
Taśma składa się z kilkuwarstwowej wkładki, a tkaniny - jest gumą nie palną. Szerokość taśmy może być: 800, 1000, 1200, 1400, 1600 mm w zależności od przeznaczenia.

# Napęd taśmowy PTG składa się z bębna, napędowego bębna pomocniczego, ramy, boków, osłon, przekładni, sprzęgła oraz silnika.
Do konstrukcji napędu umocowany jest wysięgnik wraz z rolą wysięgnikową.
Napęd umocowany jest do specjalnych sporników, które są umocowane do spongu za pomocą kotew stalowych lub dodatkowo rozpartych stojakami ciernymi.

# Stacja zwrotna składa się z roli zwrotnej, osłony tylnej i osłony daszkowej przedniej oraz zgarniacza.
Stacja zwrotna umocowana jest do specjalnych rozpór stalowych przy pomocy pociągu szynowego lub do wpuszczonych do spągu kotwi stalowych.

Cechy charakterystyczne pokładu i ułożenie warstw w skorupie ziemskiej

Wydobywając węgiel bardzo istotnymi czynnikami są: upad, wznios, grubość pokładu, kąt nachylenia pokładu, rozciągłość

Warstwy zalegające pod pokładem - spong
Warstwy zalegające nad pokładem - strop

# Grubość pokładu - jest to grubość mierzona prostopadle do płaszczyzny pokładu.
# Kąt nachylenia pokładu - jest to kąt między płaszczyzną poziomą, a płaszczyzną pokładu.
# Linia rozciągłości - linia przecięcia pokładu z płaszczyzną poziomą.

Z uwagi na wielkość kąta nachylenia dzieli się na:

• poziome do 10 stopni
• słabo nachylone 10 do 35 stopni
• silnie nachylone 35 do 45 stopni
• strome o kącie nachylenia powyżej 45 stopni

Grubość pokładu:

• cienkie 1,5 m
• średnie 1,5m do 3,5m
• grube > 3,5m

Podstawowe cechy minerałów

1. Pokrój - postać występowania danego minerału np. kwarcu ma przekrój słupkowy, piryt - izometryczny, gips - igłowy, szpilkowy lub tabliczkowy, muskowit (biało-srebrna mika) - płytkowy
2. Barwa - wyróżniamy minerały barwne i bezbarwne. Dla minerałów barwnych barwa jest ich cechą charakterystyczną np piryt jest zawsze mosiężno-złoty, malechit-zielony. Minerały bezbarwne mogą być zabarwione. Np kwarc SiO2; kryształ górski - bezbarwny, ametyst - fioletowy, morion - czarny, szary - dymny lub zadymiony, biały - mleczny, czerwony - krwawnik, różowy
3. Rysa - jest to kolor sproszkowanego minerału. Minerały bezbarwne mają rysę białą lub szarą, a barwne kolorową, ale nie zawsze takiego samego koloru jak barwa minerału. 
4. Twardość: jest to opór jaki stawia minerał przy próbie jego zarysowania. 
5. Łupliwość - zdolność do odspajania się względem ściśle określonych powierzchni w danym minerale zawsze tak samo. 
6. Przełam - oddzielanie się minerałów wzdłuż dowolnej powierzchni po przełamaniu go na siłę np kwarc
7. Połysk - zdolność odbijania światła względem płaskich powierzchni minerałów.
8. Przezroczystość: zdolność przepuszczania światłą przez minerał. Przezroczyste, półprzezroczyste, nieprzezroczyste.

# Skala twardości minerałów - skala Mochsa

1. talk  (Mg₃Si₄O₁₀(OH)₂) - minerał daje się zarysować z łatwością paznokciem
2. gips  (CaSO₄·2H₂O) - minerał daje się zarysować paznokciem
3. kalcyt (CaCO₃) - minerał daje się zarysować z łatwością miedzianym drutem
4. fluoryt  (CaF₂) - minerał daje się zarysować z łatwością ostrzem noża
5. apatyt (Ca₅(PO₄)₃(OH-,Cl-,F-) - minerał daje się zarysować z trudem ostrzem noża
6. ortoklast (KAlSi₃O₈) - minerał daje się zarysować stalą narzędziową (np. pilnikiem)
7. kwarc (SiO₂) - rysuje szkło
8. topaz (Al₂SiO₄(OH-,F-)₂) - rysuje szkło z łatwością
9. korund (Al₂O₃) - Tnie szkło, daje się zarysować diamentem
10. diament (C) - Rysuje korund, daje się zarysować tylko innym diamentem

Nazwa minerału	Pokrój	Przełam	Barwa	Rysa	Twardość	Łupliwość	Połysk
kwarc	słupkowy	muszlowy	bezbarwny bywa zabarwiony	biała	7	-	szklisty
muskowit (srebrna mika)	cienko-płytkowy	-	biała, jasnoszara, srebrna	czarna	od 2 do 3	doskonała w 1 kierunku	perłowy
amfibole	słupkowy	w innym kierunku niż łupliwość	czarna	zielona	5,5	doskonała w 2 kierunkach	szklisty
oliwiny	grubotabliczkowy	+	oliwkowo-zielona	zielona	6,5-7	słaba	szklisty
gips	tabliczkowy, włoknisty, igiełkowy	-	bezbarwny, biały	biała	2	zgodna z kierunkiem włókna	jedwabisty
sól (halit NaCl)	izometryczny	-	bezbarwny, zabarwiony	biała	2	-	szklisty
kalcyt (CaCO3)	krótkosłupkowy lub grubotabliczkowy	-	biała	biała	3	dokonała w 3 kierunkach	szklisty

Podział i zastosowanie wiertnic

Wiertnice - są to maszyny do wykonywania otworów w skałach o małej, średniej i dużej twardości, wyposażone w urządzenia do mechanicznego posuwu oraz ramy lub inne urządzenia służące do mocowania maszyny w czasie jej pracy. Są stosowane do celów poszukiwawczo badawczych do wykonywania otworów wentylacyjnych, do odwadniania górotworu, odmetanowania złoża, odstawy urobku, dla cerów ratowniczych lub transportowych. Za pomocą wiertnic można wykonywać otwory o średnicy 65mm do kilku metrów. Długość takich otworów może osiągać kilkaset metrów.

W zależności od miejsca zastosowania wiertnic dzieli się na:

• powierzchniowe-stosowane w robotach poszukiwawczych lub do wiercenia otworów strzałowych na powierzchni np w kamieniołomach
• dołowe-stosowane w robotach poszukiwawczych, strzelniczych, wentylacyjnych, odwadniających i innych

W zależności od wielkości wykonywania otworu rozróżnia się wiertnice:

• małośrednicowe
• wielkośrednicowe

W zależności od rodzaju napędu wiertnice dzielimy na:

• pneumatyczne
• elektryczne
• hydrauliczne

W zależności od sposobu wykonywania otworów wiertnice dzieli się na:

• obrotowe
• udarowe

Budowa i zasada działania wiertnic

# Wiertnica typu WDP
Napęd pneumatyczny można wiercić w piaskowcach łupkach i węglu, koronkami wiertniczymi o średnicy 65, 80, 115 mm oraz świedrami gryzakowymi o średnicy 95, 114, 152 mm.
Długość otworów do 120 m, można wiercić pod kątem, również pionowo w górę i w dół.

Wiertnica zbudowana jest z ramy mocującej z podporami zastrzałowymi i belkami rozporowymi. Do ramy przymocowane są sanie oraz prowadnica żerdzi. Napęd żerdzi wraz z głowicą przepłuczką i napędem posuwu możne się przesuwać na saniach po ramie mocującej w obie strony za pomocą koła zębatego. Napęd posuwu składa się z silnika pneumatycznego zębatego i potrójnej przekładni zębatej. Kierunek obrotów silnika można zmieniać za pomocą zaworu sterującego znajdującego się na stole manewrowym.
Prędkość obrotowa żerdzi: 97-235 obr/min.

# Wiertnica MDR - mało średnicowa (dołowa) na rozporze. Może być z napędem elektrycznym i pneumatycznym. Przeznaczona jest do wiercenia otworów geologiczno-poszukiwawczych w skałach o różnej twardości. Średnica otworów 36, 66, 70 mm.

Główne elementy wiertnicy MDR to: głowica obrotowa, zaciskowa żerdź wiertnicza, dwa siłowniki dociskowe, przesuwak, rozdzielacz hydrauliczny, rozpory oraz wyposażenie hydrauliczne i elektryczne.