Poszukiwanie, rozpoznawanie i ocena złóż

Roboty poszukiwawcze prowadzi się w celu znalezienia złoża kopaliny użytecznej oraz jego rozpoznanie. Celem rozpoznania złoża jest stwierdzenie jego przydatności gospodarczej oraz uzyskanie danych potrzebnych do projektowania kopalni i wybierania złoża.
Wymaga to ustaleń odnośnie do:

• zasobów kopaliny użytecznej
• kształtu i granic złoża
• głębokości zalegania
• grubości pokładów lub żył
• stopnia zanieczyszczenia kopaliny użytecznej
• zawodnienia i innych warunków geologicznych utrudniających eksploatację złoża

Rozpoznanie złoża prowadzi się także po zbudowaniu kopalni w celu uzyskania dokładniejszych danych potrzebnych do ekonomicznego i bezpiecznego prowadzenia robót górniczych (roboty poszukiwawczo-eksploatacyjne) 

Rozróżnia się następujące sposoby prowadzenia robót poszukiwawczych:

• Poszukiwania geologiczne polegające na badaniu możliwości występowania kopalin użytecznych, wynikającej z budowy geologicznej terenu oraz objawów występowania minerału użytecznego na powierzchni ziemi w postaci odłamków skał, nalotów, zabarwień gleby, charakterystycznej roślinności. 
• Poszukiwana geofizyczne oparte na badaniach fizycznych własności skał, a więc gęstości, własności magnetycznych i elektrycznych, prędkości rozchodzenia się fal sejsmicznych i promieniotwórczości. 
• Poszukiwania robotami górniczymi za pomocą wyrobisk górniczych i otworów wiertniczych

Ponieważ roboty poszukiwawcze są kosztowne, a wynik ich nie zawsze pomyślny, przeto rozpoczyna się je zawsze sposobami najtańszymi, a więc geologicznymi i geofizycznymi, a w miarę powodzenia stosuje się droższe poszukiwania to jest robotami górniczymi.

Uzyskane informacje o złożu dokumentuje się w formie map przekrojów geologicznych, próbek kopaliny użytecznej i skał płonnych oraz odpowiednich opisów. Całość zebranych w ten sposób danych wraz z obliczeniami zasobów kopaliny użytecznej stanowią dokumenty geologiczne.

Minerały użyteczne mogą powodować zabarwienie powierzchni ziemi.

Poszukiwania geologiczne dokonywane są przez geofizyków.
Metody:

• granimetryczne, w których dokonywane są pomiary
• magnetometryczne, oparte na pomiarach pola magnetycznego ziemskiego
• elektrometryczne, w których stosowane są pomiary elektryczne
• sejsmometryczne, polegające na wytworzeniu drgań sprężystych w górotworze i badaniu rozchodzenia się ich w skałach
• radiowe, pomiar różnicy własności skał i złóż do pochłaniania lub odbijania fal radiowych

Górnicze roboty poszukiwawcze. Rozpoznanie znalezionego złoża prowadzi się dokonując sztucznych odsłonięć za pomocą wyrobisk górniczych lub wierceń poszukiwawczych.

# Poszukiwania górnicze za pomocą wyrobisk:

• Rowy poszukiwawcze - stosuje się przy stromym zaleganiu warstw o wychodniach znajdujących się na powierzchni ziemi lub ukrytych 
• Szybiki - pionowe wyrobiska górnicze drążone do głębokości 25 m, wyjątkowo do 40 m, o przekroju prostokątnym lub kołowym. 
• Sztolnie - wyrobiska korytarzowe poziome, mające jedno wyjście na powierzchnię ziemi. Wykonuje się je dla rozpoznania złóż w rejonach górzystych, gdzie warstwy nachylenia są strome. 

# Poszukiwania górnicze za pomocą otworów wiertniczych.
Otwory wiertnicze wykonuje się do celów:

• poszukiwawczych i rozpoznawczych
• eksploatacyjne dla wydobywania ropy naftowej, gazu ziemnego, wód mineralnych, soli, siarki
• technicznych w kopalniach podziemnych  

Wiercenie dzielimy na płytkie o głębokości do 50m i głębokie. Ze względu na sposób kruszenia skał na dnie otworu rozróżniamy wiercenie obrotowe i udarowe. Wiercenie płytkowe wykonuje się ręcznie (rzadko) lub mechanicznie, obrotowo lub udarowo. Wiercenie głębokie wykonuje się udarowo lub obrotowo za pomocą urządzeń wiertniczych o napędzie spalinowym lub elektrycznym. 

• Profil geologiczny: Dla każdego wyrobiska poszukiwawczego sporządza się profil geologiczny, czyli przekrój wyrobiska z podaniem rodzaju, grubości i głębokości zalegania i nachylenia wszystkich warstw napotkanych przez to wyrobisko. Różne rodzaje skał oznacza się na przekrojach odpowiednimi znakami lub kolorami. 
• Przekrój geologiczny: Sporządza się na podstawie profilów poszczególnych wyrobisk poszukiwawczych np rowów, szybików, otworów wiertniczych. Obrazują one wzajemnie zaleganie utworów geologicznych w płaszczyźnie pionowej wzdłuż przyjętej linii przekroju. Przekroje geologiczne dla złóż pokładowych, zależnie od regularności zalegania sporządza się w skali: 1:1000, 1:2000 czy 1:5000